Ban-os eon ro ‘spaghetti wires’

Sangka panan-awan (news analysis) ni Darwin T. Tapayan

 

Sambilog eang raya sa mga 'spaghetti wire' installation
sa banwa it Kalibo. 

Hara eon kuno ro tiyempo nga magapatigayon it ‘political will’ ro mga opisyales it banwang Kalibo may kaangtanan sa kabuhayon eon nga problema sa nagagumon ag ‘wa sa ayos nga pagkabit ag pagtakod it mga kable ag kuryente sa rayang banwa. Daya ro ginpahayag ni Vice Mayor Madeline Regalado sa nagtaliwan kara nga 16^th regular session it Sangguniang Bayan may kaangtanan sa resolusyon nga ginproponer ni SB Philip Y. Kimpo Jr. nga nagaayo sa alkalde nga istriktuhon ro pagpapaayos sa maeaw-ay nga pagtakod it mga kable ag kuryente sa banwa.

Sa kamatuoran, mangku sampae raya sa bise alkalde ag sa alkalde bangud nga sa kabuhayon nanda nga nagpungko nga ospisyal sa banwa, naghueat pa sanda nga ro bata nga opisyal ro magapadumdom kanda. Iba gid man siguro kon nagakagueang eon, indi eon madumduman kon ano ro dapat asikasuhon. Ay sa bukon it hinangae, do raya nga problema hay halin pa t-a kato ag imbes t-a ngane nga mataw-an it nagakaigo nga aksiyon hay mangku nagalala lat-a. Maw ngani nga raya hay ban-os eon nga ‘spaghetti wire’.

Daya nga mga klase nga pagkabit ukon pagtakod it mga kuryente ag kable hay nagatao it maeaw-ay nga impresyon sa mga turista, ag to hay masakit sa anda nga panan-aw. Kabatas, siin ka nakakita it kahoy nga ro gamut hay bukon t-a it sa idaeom it eugta kundi nagaeambitin ta sa hangin sa ibabaw—‘only in Kalibo!’ Kabay nga naisip man raya it mga telecommunication companies nga nagatabid man lang sa mga poste it Aklan Electric Cooperative (AKELCO), do isaeahanon nga power-distributor sa probinsiya. Ay kon ako man ro turista, ano man ro ang mahambae?

Ginarason abi ku mga telcos ngara ag AKELCO nga owa kuno it budget suma magpinadasae lang sanda it kabit – waea-tuo – nga sa minatuod hay nakasayod man siguro sanda it existing Ordinace no. 2011-016 nga nagataeana kanda, anom nga dag-on eon ro nagtaliwan nga ayuson ro anda nga mga linya. Ugaling ngane, mingku owa gid man it ‘political will’ ro gobyerno sa hugot nga implementasyon. Dapat gid man nga kon indi pa nanda pag-atupagon ra’ hay bue-an eon ra sanda it mga nagakaigo nga permit agud himadla. Hay kon kato pa t-a kunta ra naayos, kundi bukon eon t-a kunta it malisod magpanghimos kara?

Kon matapna ag maayos raya, malikawan pa naton ro mga aksidente – sunog, aksidente sa trapiko – nga pwede ihatod ku raya nga ‘spaghetti wires’. Ipilak eon ro ban-os ngara nga ‘spaghetti’ bag-o pa mahiluan ro kabuan sa mga pumueuyong Kalibonhon ag bisan pa ro mga turista.