Do Tantanan nga Saeamin
ni Darwin Tapayan
Kato anay nga paniempo, sa isaea ka tago nga lugar sa tunga-tunga it kagueangan, may isaea ka kaharianon nga lugar. Kanami ro lugar, mataas ag berde ro kabukiran, malimpyo ag mananam nga tubi it suba, nagaeuparan nga mga pispis, mga mabinungahon nga mga puno ag iba pa.Sa natung-an it lugar nga ginatawag enkantadya, may makit-an nga palasyo.
Isaea ka adlaw nagpangutana ro prinsipe sa Hari:
“Tayta, hinigugma ko, kung pwede nga magwarang-warang ako sa maeapad nga nasakpan ku imo nga ginharian? Tayta mabuhay nga dag-on eon nga ‘wa ako kawarang sa eugta it enkantadyda ag isaea pa, gusto ko makit-an ro akon nga prensisa.”
“Angga, sugot ako, pilion mo ro husto para kimo!” ro owa it pag-uli-ulikid nga sabat it hari.
Halin sa adlaw ngato nag-umpisa ro prensipe nga maglibot sa bilog nga enkantadya. Sa sueod it sobra sang dag-on nga pagpasimpaead umuli raya nga euhaan nga owa gid sin-o nga baye nga nag-ulikid sa ana nga kaguwapo ag kakusog it eawas.
Nakabati ro prensipe bahin sa isaea ka Maestro nga may ikapabugae sa pagpanan-aw sa paeaabuton. Ngani, wa it pagulikid nga ginpaabot it prensipe sa natungdan nga sueuguon nga ginpadaea sa nasidlangan nga bahin it enkantadya. Dayon nagpakita aro maestro sa prensipe ag nakipag-istorya.
“Hinigugma nga prensipe, ginpatawag n’yo ako?” ro pagpangutana it maestro.
“Ah huo! Nakabalita ako nga kilaea ka sa pagtan-aw it paeaabuton maghalin sa akon nga mga tinawo. Ngani nga ginapangabay ko nga kung pwede ipakita mo nga ipakita mo kakon ro akon nga haeandumon nga prensisa,” ro sabat it prensipe.
Dayon ginpakita it maestro sa prensipe ro isaea ka saeamin. Ginbaton it prensipe ro saeamin nga gindawat kana it maestro.
“Maestro, nanu ro ang ubrahon sa saeamin ngara? Bukon man it raya ro ang ginapangayo kimo.”
“Ginahigugma nga prensipe, ruyon ro makabulig kimo agud masabat ro imo nga pangutana!”
Dayun naduea ro maestro sa atubadngan it prensipe.
“Anhon ko ro saeamin ngara? Isaea ka maisot nga saeamin nga ginbilog sa sa mapino nga sahi it kahoy? Abi, abi saeamin tama baea ro hambae it maestro nga ikaw ro sabat sa pangutana ko?”
“Huo, huo!” ro pagsabat it saeamin.
Nakibot ro prensipe sa nabatian ag nakita. Sa daya nga kahigayunan hay nagpati imaw sa maestro.
“Oh saeamin nga tantanan, ikaw pinili pinaeabi sa tanan, ikaw nga puno it kagamhanan. Makaron isugid mo ro kamatuoran, siin ag san-o ko makit-an prensisa ko nga handumanan? Isugid kakon sa madali!” ro pangabay it prensipe.
“Agalon ginakasubo ko nga ro haeandumon nimo nga prensisa hay owa sa nabilugan it enkantadya,” ro panugiron it tantanan nga saeamin nga nagatumbo sa papag nga nabutangan it mga pahumot ni Prensipe Pedro-Jose.
“Apang…”
“Agalon, indi ka magkasubo! Makit-an mo ro haeandumon mo nga prensisa sa guwa it kagueangan. Buot ko nga hambaeon nga bukon imaw it tinuga nga kaparehas nimo nga isaea ka enkanto. Dugang pa, magahueat ka it sang dag-on ag tatlo ka buean!”
Sa pagkabati it prensipe gin-isip na nga base nagapinaumang eang ro saeamin. Apang sa pihak kara naghueat imaw it mabuhay nga tiempo. Nag-abot ro sang dag-on apang owa sa gihapon it may nakasugid kana parte sa haeandumon nga prensisa.
Isaea ka adlaw, ikaywang adlaw it una nga buean, napakilaea kana ro isaea ka babaye nga halin sa nakatungdan nga bahin it enkantadya nga ginatawag nga Pentasyon. Napakilaea raya bilang Samantha. Pagkakita it prensipe kay Samantha hay gulpi na raya nga hinakos.
“I-ikaw?! Ikaw baea ro haeandumon ko nga prensisa? A-apang owa pa…”
“Huo hinugugma ko nga Prensipe!” pagsabat it baye.
Ginpakilaea ni Pedro-Jose sa ama nga hari rob aye ag ginsugid nga gusto na’ raya nga pakasean.
Nataeana ro adlaw it kasae sa kaadlawan it Prensipe sa insakto nga adlaw it ikatlo nga buean.
Nakaabot sa maestro ro desisyon it prensipe. Eagi nga ginhaboy it maestro ro saeamin sa kalibutan it mga tawo. Napueutan raya it isaea ka daeaga.
“Isaea ka maeahaeon nga saeamin?! Abi aninagon ko ro akon nga uyahon sa saeamin… bisan san-o di eun magguwapa pa ro ang maeaw-ay nga itsura,” sugid it daeaga sa ana nga kaugalingon samtang nagapanispeho.
“Indi ka maghambae it makaron Mustasha, bisan san-o gapabilin ro kaguwapa kimo, kaguwapa sa i’ng kabubut-on,” sabat it saeamin.
Nakibot si Mustasha nga nagahambae ro saeamin.
“Indi ka magkahadlok Mustasha, maghalin ako sa pihak nga kalibutan, kalibutan it mga enkanto ag sa pila nga mga inadlaw hay ikaw eon ro mangin reyna sa mabinugana nga lugar,” do pag-eksplikar it espejo.
Ginkurot ni Mustasha ro ana nga uyahon. “Apang kon minatuod raya ngara, ano ro imo nga kinahangean kakon tantanan nga saeamin?” do indi makapati nga daeaga.
“Nabatian mo eon ro a’ng ginsugid. Apang hinduna eon ro kaadlawan it prensipe, madali lang gid ro ginahueat. Mustasha, ikaw ro haeandumon nga prensisa it prensipe, kinahangean nga makaabot ka eagi sa kaadlawan nana bangud kon indi hay masakop it kadueom ro bilog nga eugta it mga enkanto. Maeuoy ka!” do pagpangabay it saeamin.
Nadumduman ni Mustasha ro pilang gabii nga gapinanamgo imaw parte sa isaea ka prensipe nga may ginharian sa tunga it kagueangan. Bungod kara nagtinguha imaw nga usuyon ro eugta ngara apang indi na’ makit-an. Nakabatyag imaw it paghigugma sa raya nga prensipe.
Ginpaminsar it mayad ku daeaga ro ana nga maging desisyon. Ku ulihi hay nakumbense imaw it espejo ag nagsugod nga magsueod sa kalibutan it mga enkanto. Nagsakay sanda sa isaea ka maeapad nga dahon nga madasig nga nagdaea kanda sa lugar.
Ginturo it saeamin ro palasyo nga ginaistaran it prensipe. Sa indi magbuhay hay igakasae eon ro prensipe sa manugeumay nga enkanto nga ro plano hay masakop ro bilog nga ginharian sa kaeainan. Nagaaeangan si Mustasha sa ana nga itsura nga kon base indi imaw magustuhan it prensipe. Nagpanaeamin imaw. Ag sa indi na mapatihan, sa ana nga pagpisok, nagguwapa ro ana nga itsura ag nakasuksok it maeahaeon nga eambong pangkasae nga nagakintab.
Madali raya nga nagsueod sa lugar kon siin pagahiwaton ro kasae. Pagkakita na sa prensipe, nadumduman na’ raya bilang ro napanamguhan nana nga prensipe.
Igabutang eon kay Samantha ro bueawan nga korona tag gulpi nga umabot si Mustasha.
“O hari, ipundo ro kasae! Do baye nga pagapakasean it prensipe hay kaaway nga enkanto,” do singgit ni Mustasha.
“Sin-o ka para hambaeon ron sa a’ng haeandumon nga prensisa? Mga ulipon, dakpa ninyo ro baye ngaron ag bitbiton paguwa,” sabat ni Pedro-Jose.
“Huo, maghueat prensipe, maguwa ako pero may sambilog ako nga ihinyo kimo. Batuna raya nga saeamin ag itapat mo kay Samantha,” pagpangabay ni Mustasha.
Ginbuoe ngani it prensipe ro saeamin ag ginpaatubang raya sa uyahon ni Samantha. Nasilaw si Samantha ag natigbaliw sa isaea ka bruha nga may maeaw-ay nga uyahon. Dayon nga gindakop it mga suldado ro bruha ag ginkulong raya sa kuweba.
Mabahoe ro pagpasaemat it hari kay Mustasha sa pagsalbar na’ sa anda kara nga kaharian. Nagpakasae si Mustasha nga isaea ka tawo sa enkanto nga si Pedro-Jose ag nangin masinadyahon ro anda nga pagpangabuhi kaibahan ro anda nga mga nangin unga. Halin kato, guwa-sueod eon ro mga enkanto sa kalibutan it tawo.
Do maestro ag do saeamin nga tantanan hay nangin kabahin sa harianon nga sinakpan it prensipe sa palasyo.
_________
tantanan—matinanhaga, makangawa-ngawa, mahika
tayta, nayna—katawagan it unga sa nanay ag tatay nga harianon
espejo--katagang kastila para sa saeamin
Kato anay nga paniempo, sa isaea ka tago nga lugar sa tunga-tunga it kagueangan, may isaea ka kaharianon nga lugar. Kanami ro lugar, mataas ag berde ro kabukiran, malimpyo ag mananam nga tubi it suba, nagaeuparan nga mga pispis, mga mabinungahon nga mga puno ag iba pa.Sa natung-an it lugar nga ginatawag enkantadya, may makit-an nga palasyo.Isaea ka adlaw nagpangutana ro prinsipe sa Hari:
“Tayta, hinigugma ko, kung pwede nga magwarang-warang ako sa maeapad nga nasakpan ku imo nga ginharian? Tayta mabuhay nga dag-on eon nga ‘wa ako kawarang sa eugta it enkantadyda ag isaea pa, gusto ko makit-an ro akon nga prensisa.”
“Angga, sugot ako, pilion mo ro husto para kimo!” ro owa it pag-uli-ulikid nga sabat it hari.
Halin sa adlaw ngato nag-umpisa ro prensipe nga maglibot sa bilog nga enkantadya. Sa sueod it sobra sang dag-on nga pagpasimpaead umuli raya nga euhaan nga owa gid sin-o nga baye nga nag-ulikid sa ana nga kaguwapo ag kakusog it eawas.
Nakabati ro prensipe bahin sa isaea ka Maestro nga may ikapabugae sa pagpanan-aw sa paeaabuton. Ngani, wa it pagulikid nga ginpaabot it prensipe sa natungdan nga sueuguon nga ginpadaea sa nasidlangan nga bahin it enkantadya. Dayon nagpakita aro maestro sa prensipe ag nakipag-istorya.
“Hinigugma nga prensipe, ginpatawag n’yo ako?” ro pagpangutana it maestro.
“Ah huo! Nakabalita ako nga kilaea ka sa pagtan-aw it paeaabuton maghalin sa akon nga mga tinawo. Ngani nga ginapangabay ko nga kung pwede ipakita mo nga ipakita mo kakon ro akon nga haeandumon nga prensisa,” ro sabat it prensipe.
Dayon ginpakita it maestro sa prensipe ro isaea ka saeamin. Ginbaton it prensipe ro saeamin nga gindawat kana it maestro.
“Maestro, nanu ro ang ubrahon sa saeamin ngara? Bukon man it raya ro ang ginapangayo kimo.”
“Ginahigugma nga prensipe, ruyon ro makabulig kimo agud masabat ro imo nga pangutana!”
Dayun naduea ro maestro sa atubadngan it prensipe.
“Anhon ko ro saeamin ngara? Isaea ka maisot nga saeamin nga ginbilog sa sa mapino nga sahi it kahoy? Abi, abi saeamin tama baea ro hambae it maestro nga ikaw ro sabat sa pangutana ko?”
“Huo, huo!” ro pagsabat it saeamin.
Nakibot ro prensipe sa nabatian ag nakita. Sa daya nga kahigayunan hay nagpati imaw sa maestro.
“Oh saeamin nga tantanan, ikaw pinili pinaeabi sa tanan, ikaw nga puno it kagamhanan. Makaron isugid mo ro kamatuoran, siin ag san-o ko makit-an prensisa ko nga handumanan? Isugid kakon sa madali!” ro pangabay it prensipe.
“Agalon ginakasubo ko nga ro haeandumon nimo nga prensisa hay owa sa nabilugan it enkantadya,” ro panugiron it tantanan nga saeamin nga nagatumbo sa papag nga nabutangan it mga pahumot ni Prensipe Pedro-Jose.
“Apang…”
“Agalon, indi ka magkasubo! Makit-an mo ro haeandumon mo nga prensisa sa guwa it kagueangan. Buot ko nga hambaeon nga bukon imaw it tinuga nga kaparehas nimo nga isaea ka enkanto. Dugang pa, magahueat ka it sang dag-on ag tatlo ka buean!”
Sa pagkabati it prensipe gin-isip na nga base nagapinaumang eang ro saeamin. Apang sa pihak kara naghueat imaw it mabuhay nga tiempo. Nag-abot ro sang dag-on apang owa sa gihapon it may nakasugid kana parte sa haeandumon nga prensisa.
Isaea ka adlaw, ikaywang adlaw it una nga buean, napakilaea kana ro isaea ka babaye nga halin sa nakatungdan nga bahin it enkantadya nga ginatawag nga Pentasyon. Napakilaea raya bilang Samantha. Pagkakita it prensipe kay Samantha hay gulpi na raya nga hinakos.
“I-ikaw?! Ikaw baea ro haeandumon ko nga prensisa? A-apang owa pa…”
“Huo hinugugma ko nga Prensipe!” pagsabat it baye.
Ginpakilaea ni Pedro-Jose sa ama nga hari rob aye ag ginsugid nga gusto na’ raya nga pakasean.
Nataeana ro adlaw it kasae sa kaadlawan it Prensipe sa insakto nga adlaw it ikatlo nga buean.
Nakaabot sa maestro ro desisyon it prensipe. Eagi nga ginhaboy it maestro ro saeamin sa kalibutan it mga tawo. Napueutan raya it isaea ka daeaga.
“Isaea ka maeahaeon nga saeamin?! Abi aninagon ko ro akon nga uyahon sa saeamin… bisan san-o di eun magguwapa pa ro ang maeaw-ay nga itsura,” sugid it daeaga sa ana nga kaugalingon samtang nagapanispeho.
“Indi ka maghambae it makaron Mustasha, bisan san-o gapabilin ro kaguwapa kimo, kaguwapa sa i’ng kabubut-on,” sabat it saeamin.
Nakibot si Mustasha nga nagahambae ro saeamin.
“Indi ka magkahadlok Mustasha, maghalin ako sa pihak nga kalibutan, kalibutan it mga enkanto ag sa pila nga mga inadlaw hay ikaw eon ro mangin reyna sa mabinugana nga lugar,” do pag-eksplikar it espejo.
Ginkurot ni Mustasha ro ana nga uyahon. “Apang kon minatuod raya ngara, ano ro imo nga kinahangean kakon tantanan nga saeamin?” do indi makapati nga daeaga.
“Nabatian mo eon ro a’ng ginsugid. Apang hinduna eon ro kaadlawan it prensipe, madali lang gid ro ginahueat. Mustasha, ikaw ro haeandumon nga prensisa it prensipe, kinahangean nga makaabot ka eagi sa kaadlawan nana bangud kon indi hay masakop it kadueom ro bilog nga eugta it mga enkanto. Maeuoy ka!” do pagpangabay it saeamin.
Nadumduman ni Mustasha ro pilang gabii nga gapinanamgo imaw parte sa isaea ka prensipe nga may ginharian sa tunga it kagueangan. Bungod kara nagtinguha imaw nga usuyon ro eugta ngara apang indi na’ makit-an. Nakabatyag imaw it paghigugma sa raya nga prensipe.
Ginpaminsar it mayad ku daeaga ro ana nga maging desisyon. Ku ulihi hay nakumbense imaw it espejo ag nagsugod nga magsueod sa kalibutan it mga enkanto. Nagsakay sanda sa isaea ka maeapad nga dahon nga madasig nga nagdaea kanda sa lugar.
Ginturo it saeamin ro palasyo nga ginaistaran it prensipe. Sa indi magbuhay hay igakasae eon ro prensipe sa manugeumay nga enkanto nga ro plano hay masakop ro bilog nga ginharian sa kaeainan. Nagaaeangan si Mustasha sa ana nga itsura nga kon base indi imaw magustuhan it prensipe. Nagpanaeamin imaw. Ag sa indi na mapatihan, sa ana nga pagpisok, nagguwapa ro ana nga itsura ag nakasuksok it maeahaeon nga eambong pangkasae nga nagakintab.
Madali raya nga nagsueod sa lugar kon siin pagahiwaton ro kasae. Pagkakita na sa prensipe, nadumduman na’ raya bilang ro napanamguhan nana nga prensipe.
Igabutang eon kay Samantha ro bueawan nga korona tag gulpi nga umabot si Mustasha.
“O hari, ipundo ro kasae! Do baye nga pagapakasean it prensipe hay kaaway nga enkanto,” do singgit ni Mustasha.
“Sin-o ka para hambaeon ron sa a’ng haeandumon nga prensisa? Mga ulipon, dakpa ninyo ro baye ngaron ag bitbiton paguwa,” sabat ni Pedro-Jose.
“Huo, maghueat prensipe, maguwa ako pero may sambilog ako nga ihinyo kimo. Batuna raya nga saeamin ag itapat mo kay Samantha,” pagpangabay ni Mustasha.
Ginbuoe ngani it prensipe ro saeamin ag ginpaatubang raya sa uyahon ni Samantha. Nasilaw si Samantha ag natigbaliw sa isaea ka bruha nga may maeaw-ay nga uyahon. Dayon nga gindakop it mga suldado ro bruha ag ginkulong raya sa kuweba.
Mabahoe ro pagpasaemat it hari kay Mustasha sa pagsalbar na’ sa anda kara nga kaharian. Nagpakasae si Mustasha nga isaea ka tawo sa enkanto nga si Pedro-Jose ag nangin masinadyahon ro anda nga pagpangabuhi kaibahan ro anda nga mga nangin unga. Halin kato, guwa-sueod eon ro mga enkanto sa kalibutan it tawo.
Do maestro ag do saeamin nga tantanan hay nangin kabahin sa harianon nga sinakpan it prensipe sa palasyo.
_________
tantanan—matinanhaga, makangawa-ngawa, mahika
tayta, nayna—katawagan it unga sa nanay ag tatay nga harianon
espejo--katagang kastila para sa saeamin
Comments
Post a Comment