AKLANON PROUD

ni Darwin Tapayan Kato anay nga paniempo, sa isaea ka tago nga lugar sa tunga-tunga it kagueangan, may isaea ka kaharianon nga lugar. Kanami ro lugar, mataas ag berde ro kabukiran, malimpyo ag mananam nga tubi it suba, nagaeuparan nga mga pispis, mga mabinungahon nga mga puno ag iba pa.Sa natung-an it lugar nga ginatawag enkantadya, may makit-an nga palasyo. Isaea ka adlaw nagpangutana ro prinsipe sa Hari: “Tayta, hinigugma ko, kung pwede nga magwarang-warang ako sa maeapad nga nasakpan ku imo nga ginharian? Tayta mabuhay nga dag-on eon nga ‘wa ako kawarang sa eugta it enkantadyda ag isaea pa, gusto ko makit-an ro akon nga prensisa.” “Angga, sugot ako, pilion mo ro husto para kimo!” ro owa it pag-uli-ulikid nga sabat it hari. Halin sa adlaw ngato nag-umpisa ro prensipe nga maglibot sa bilog nga enkantadya. Sa sueod it sobra sang dag-on nga pagpasimpaead umuli raya nga euhaan nga owa gid sin-o nga baye nga nag-ulikid sa ana nga kaguwapo ag kakusog it eawas. Nakabati ro prensipe b

ni Darwin Tapayan Majestic place of Brgy. Camanci Sur, Numancia. https://www.facebook.com/AKLAN-Tourism Sa eapnagan^ idtong manami nga banwa May maliway ag pamasyaran nga uma Kasadya'g manami magpaliwa-liwa Bangod sa meamis nga hangin nga tama. Sa kaeanasan hay may mga pananom Sahi-sahi, may paeay, may tinuean-on Sa tiempo it tig-aeani, matinub'son Abaw kasadya kung idto magpangumon. Maeam-is, tubi nga gailig sa suba, Bugana sa namnaman nga mga isda, Mamunit ag idto kita hay manag-a** Mauli dayon ag mainom it tuba. Sa tiempo it tig-aeani mau inuman Do baeay it mangunguma, may handaan May pabayle, may paindes sa eapnagan Tayuyon ro kalipay ag kasadyahan. Maliya eon sa uma,  kita'y mamasyar Magpaliwa-liwa ag magpanumbaeay Magkinasadya, kita'y magkinalipay Do kalisod ag kasubo, aywan anay! *may sukat (tigsangpuoe'g daywa) ^eapnagan ukon bario, barangay **panag-a, kinaandan nga paagi it pagpangisda sa mga kasa

ni Darwin Tapayan The verdant mountains sets as background to the shallow rivers of Madalag. Photo courtesy of https://sugarwithaspice.wordpress.com O ano katahom rayang kalibutan? Bugna it mahae nga Makaako, kita ro natunaan O ano ka tantanan, gahom nga indi matup'ngan-- Nahimo rayang kalibutan nga may kahinustuhan. Tan-awa ro mga matinayog nga bukid, Mga puno, mga bueak, nga sa kimo'y nagaligid, Pamatii ro huni it mga pispis ag sa kanda'y maniid Makita mong mahamungaya... bugna it eangit. Bugna it Makaako--raya nga kaeaw'ran, Mga eab-as nga isda, tinuea, ag prutas nga mananam Mga sapat nga daeagsa sa daeaagan ukon kagueangan Angay gid nga sa Kana hay pasaeamatan. Dayang bugna hay ginpatigayon katon nga mga tawo Agud haeungan, sa eugta hay mapaeambu Ag sa pag-abot, may handuman ro masunod nga hinaylo* Nganing mapusean ta sa pag-abot it mga paniempo. Bugna it Makaako--kita ro natunaan Nganing sa mas may agahon hay haeungan Bangod sa pagpangab

(Panatang Makabayan sa Akeanon) ginsalin ni Darwin Tapayan Ginahigugma ko ro Pilipinas Daya ro akong eugtang kinabugtawan Panimaeay ku akong lahi Ginaamligan ako ag ginabuligan Nga mangin mabaskog, mahugod, ag madinaeag-on Bangod ginahigugma ko ro Pilipinas Pagaulikdon ko ro eaygay ku akong mga ginikanan; Pagasundon ko ro panueundan ku akong eskuwelahan Pagatumanon ko ro katungdanan it isaeang ka pumueuyong makabanwa, nagapangalagad, nagatuon, nagapangamuyo it bilog nga kahantupan. Igahaead ko ro akong kabuhi, handom, paghutuhot sa banwang Pilipinas

ni Darwin Tapayan Dayang akong pamaktason hay may tuyo nga rayang handom ko'y sa kabuhi magmadinaeag-on imaw ngani ag ako'y tuman nga nagahimakas ag rayang pagtuo'y akong ginahaeungan ag sa Diyos ro akong pageaom hay ginasalig imaw pang nagakalipay sa kada eak-ang nga bisan anupang kalisdana'y padayon bangod nahisayuran kung imaw ro akong giya anupa'g ro dayang kadeag-an hay haead ko Kana.

ni Darwin Tapayan Dayang pangamuyo'y gamhanan Haead it Ginuo nga dapat hay saligan. Pangamuyo'y daean it sugilanon paeangit nga rayang Ama nato'y masugilanon it husto nga rayang pasaeamat ag pagdayaw hay sueod ag dayang pagpangabay hay ginasugid. O anupa'g mapinuseanon pangamuyo'y eabaw nga haead ngani'y sa kabuhi'y handom ta.

ni Darwin Tapayan Pageaom... Handom it tawo ku rayang kalibutan Kalibutang hinaeusan it kadueom ag kaeainan. May nagausoy sa mga tueun-an, Sa bolang kristal, Sa baraha, Ag sa ilimnon Apang bukon. Do rayang pageaom hay tuman malig-on, ag gamhanan, gahom nga halin eamang sa Tagapagtubos imaw ro atong Ginuo ag ro anang halimbawa'y dapat huwaron ag dayang eaygay hay pakatumanon ag dayang pasakit hay dumdumon. O igmanghod, pageaom nga hantop ag husto makit-an eang kay Cristo, matuod.

ni Darwin Tapayan Mabugnaw* ro palibot Do eangit ro nagbuot; Mamingaw ro ugsaran, Hilway ro kaeab-asan. Kung ikaw hay magpaliwa-liwa Mamingaw* ka gid sa guwa; Owa ka it kung ano nga madungaw Owa it kung anong kimo'y makapalingaw*. Pagbuot it mahae nga Makaako Magbugnaw ro paniempo Agod mapamaeandong Do saea nga aton ginhandom. Indi eang magkahingawa Kung ham-an it makara: Eahog it rayang kalibutan Do palibot hay may kasub'anan. Do tanan hay nagahugpong Sa panimaeay nagapamaeandong; Owa it kinagamo; wa't kinasadya-- Matuod nga makangawa-ngawa. Naeapoy ro mga bueak Sa harden hay nangatagak; Humipos ro mga pispis Nga dati sa bukid hay nagaeawis. Naghipos tubi it suba Wa it eagsak, wa it baea; Do hangin hay naghimunong Nga kung siin nagpangumon. Palibot man hay mabugnaw Di mahawag, di mamingaw Bangud ikaw hay akong hinigugma Sa tagipusuon ko'y magpaliwa-liwa. ******* * bugnaw [bug.naw.] : cold (adj.) ; cool (adj.) ; half-hear

ni Darwin Tapayan Unidos Landscape, Nabas, Aklan;  Photo by akeán2® of flickr.com Tan-awa ro kanami ag katahom it kaeab-asan*, Pakabuoton mo nga raya hay kagamhanan Bugay it Makaako, bugay nga eangitnon Bugna it kalibutan nga imaw ro kabuhing dayon. Tan-awa ro mga pispis nga nagaeueupad Mga bueak nga matahom, mahumot ag nagapamukead Tikaa ro mga puno nga sa mga bunga'y mabinugana Ag mga sapat nga kaeugtaan hay nagadaeagsa. Pakadumdumon nga ro kaeab-asan hay may gahom Kung ginsamad mo'y ginsamad mo ro paeaabuton Kuntang aton nga pahanungdan ag pakahaeungan Agod nga sa hin-aga, do mga inunga hay may makit-an. * kaeab-asan (pangaean)--do kinaugalingon nga salin it tagsueat sa kataga nga kalikasan it Tagaeog. Naghalin raya sa kataga nga eab-as nga nagabuot sa eab-as nga palibot nga gintuga it Makaako. Ginakangay it tagsueat ro iba nga gamiton ro imaw man nga kataga.

ni Darwin Tapayan Nagtaliwan ro tinguean ag do tig-ilinit hay nageumon do rayang kaeanasan hay nanggiltak; do mga tubi sa sapa ag suba'y nahubas; do mga pananom hay naeangkay; ag do mga kasapata'y nagnguyngoy. Do rayang kabukiran hay naeaha do tawo'y nasub'an, nauhaw-- uhaw sa tubi nga mananam, bugay it eangit; uhaw sa kaaeam nga kinahangean agod ro kasae-ana'y mapamaeandungan. ******** Do raya nga binaeaybay hay ginsueat sa tiempo it tuman nga tig-ilinit nga nabatyagan it tagsueat sa ana nga palibot. Do kalibutan hay padayun nga nagaagi sa climate change ukon bukon it kinaandan nga pagbag-o it tiempo nga sa kabilugan hay kabasuean sa mga tawo. Ginakangay it daya nga manugsueat ro tanan nga mangin kabahin kita sa pag-amlig sa aton nga palibot agud mapahagan-hagan ro epekto it climate change .

ni Darwin Tapayan Sa akong pagbinaktas Nasapupo ko ro mga hitabu Hitabu nga naghimueos sa a'ng kabuhi, Nabatyagan ko ro hantop nga paghigugma-- Do pag-agubay it Mahae nga Makaako; Sa rayang bugna Ako hay nagabayaw ku akong tagipuson Kana Ag sa pagpadayon Nahakit-an ko ro pag-umead it katawhan Nahisayuran ko ro andang kabuangan, Mga dungean nga nagdamulit Ku bugna it Mahae nga Makaako! Sa owa magbuhay Gin-ulikid ko ro  rayang limog Limog it pag-antos ku eab-as nga palibot Pinamatian ko ro anang nguyngoy Ag nahaeubtan nga raya'y pagpanukot Sa tiko nga katawhan! Nagtueo ro akong euha Alinon ko? Dayang ulihi Nahabugtaw ro tagipusuon it katawhan Tag rayang baeos hay nasamitan Nganing nagsipagnuoe Ag sa tunga it kalisdanan Nahatawag ro Diyos Ulihi eon nahisayuran masakit gali ro baeos. Binaktas ko ro tayog it bukid Tinabok ko ro eapad it eawod Tinulay ko ro haba it pilapil Hastang nahaabot rayang pagbugtaw Pagbugtaw nga ginbinag-binag: Bukon pa it

ni Darwin Tapayan Sa tungang gabii huni it sirum-sirom hay mabatian ag dayang palibot hay mahipos nga napinu-ino kong magpamaeandong ag do pageaom hay napanas kamana ko kalipay ag kasadya it palibot imaw pa’g tuman nga ginahueat pagsubat ni haring adlaw hay makit-an agod rayang pageaom hay uman nga mabatyagan anupa’g dayon ko nga maagom kasadya nga ginahandom.